Ptasia Wioska - Adamkowo

Ptasia Wioska jest pomysłem na kompleksową, wielopoziomową inicjatywę społeczną mającą na celu zharmonizowany rozwój miejscowości i regionu w oparciu o istniejący kapitał przyrodniczy i społeczny.

Podstawowym jej założeniem było stworzenie wyjątkowego miejsca na mapie nie tylko województwa, lecz także kraju. Miejsce to stanowi enklawę łączącą naturę i sztukę, przyciągającą ciekawych ludzi, nie generując masowego (autokarowego) ruchu turystycznego, lecz przyciągając turystów proekologicznych, rowerowych i pieszych, umożliwiając im kształcące i bogate duchowo spędzenie czasu.

Mieszkańcom otwiera ona możliwość bezpośredniego kontaktu ze sztuką oraz zwiększa ich poczucie wartości otaczającego nas środowiska naturalnego.

Ważnym celem działań jest umożliwienie mieszkańcom pozyskania dodatkowego dochodu z turystyki (bezpośrednia sprzedaż produktów rolnych, rozwój agroturystyki, rozwój usług turystycznych).

Kolejnym ważnym elementem inicjatywy jest promocja miejscowości w internecie i mediach – zarówno tradycyjnych jak i elektronicznych.

Inicjatywa realizowana jest na wielu płaszczyznach:

• Ścieżka ornitologiczna: Ze względu na bogactwo ptactwa występującego w okolicy (położenie w Krajeńskim Parku Krajobrazowym, na skraju Borów Tucholskich) wytyczona i oznakowana została edukacyjna ścieżka ornitologiczna. Jej autorem jest prof. Przystalski, kierownik Zakładu Zoologii Kręgowców na UMK w Toruniu.
• Aleja Wyczółkowskiego: Piękno naszej okolicy zostało dostrzeżone już przez Leona Wyczółkowskiego, który niedaleko Adamkowa tworzył swoje obrazy. W celu zachowania pięknych drzewostanów powstała inicjatywa objęcia ochroną prawną Alei Klonowej oraz trzech innych drzew. Inicjatywa została na zebraniu wiejskim poparta przez zdecydowaną większość mieszkańców, co jest o tyle nietypowe, iż rolnicy zazwyczaj unikają rozwiązań prawnych ograniczających ich swobodę działania (poparcie uzyskane dzięki akcji uświadamiającej). Dalsze działania w kierunku ochrony drzewostanów podjęła Gmina Kęsowo.
• Sztuka ludowa: Pod okiem przewodniczącego regionalnego oddziału Stowarzyszenia Twórców Ludowych, pana Kędzierskiego, w ramach plenerów organizowanych przez zaprzyjaźnione stowarzyszenie stworzone zostały trzy wielkoformatowe rzeźby drewniane (ok. 3 m. wysokości) przedstawiające ptaki oraz Św. Franciszka.
• Abstrakcyjna sztuka współczesna: W ramach plenerów rzeźbiarskich studentów Wydziału Rzeźby ASP w Krakowie zealizowanych w Adamkowie pod okiem doświadczonych artystów, studenci zrealizowali pięć wielkoformatowych prac w nowoczesnej technice - metaloplastyka łączona z kamieniem. Do wykonania prac wykorzystane zostały miejscowe materiały: metal pozyskany ze złomowiska (stare maszyny rolnicze, rozpoznawalne nawet w gotowych pracach) oraz kamienie polne.
• Fotografia: Znany operator filmowy Janusz Gauer („Seksmisja”, serial „Samo życie”) wykonał serię fotogramów przedstawiających piękno miejscowości oraz jej okolicy.
• Rozbudzanie wrażliwości i talentów: W ramach inicjatywy odbywały się plenery malarskie dla dzieci z terenu gminy, na których miały one okazję pracować pod okiem doświadczonego instruktora nad własną interpretacją piękna otaczającego je na co dzień świata – przy użyciu profesjonalnych materiałów. Wyostrzone spojrzenie, lepiej rozwinięte poczucie piękna, mogły one przenieść do domów rodzinnych.
• Strona internetowa: W obecnych czasach to, co nie istnieje w internecie, nie istnieje wcale. Dlatego też stworzona została strona internetowa miejscowości (www.adamkowo.tuchola.pl), pozwalająca podziwiać jej piękno także z najdalszych zakątków świata.
• Promocja w mediach: Najprostszym sposobem poinformowania społeczeństwa o ciekawym miejscu są media. Jest to także najprostszy sposób przekonania miejscowej społeczności o wyjątkowości miejsca, w którym mieszkają i jego specjalnej wartości. Dlatego też w prasie lokalnej (Tygodnik Tucholski) oraz regionalnej (Gazeta Pomorska) regularnie ukazywały się artykuły o Ptasiej Wiosce. Reportaże z niej ukazywały się kilkukrotnie w telewizji regionalnej (Zbliżenia, Agromagazyn, Cafe Lato), a także na antenie krajowej (TeleExpres).
• Promocja na targach i innych imprezach: Ptasia Wioska była prezentowana na Festiwalu Smaku w Grucznie w 2008 r. w ramach projektu „Pamiętowskie gosposie” oraz na festynie „Barwy Lata, Dary Jesieni” w Przysieku, prace plastyczne stworzone w ramach dziecięcych plenerów malarskich były wyróżniane w konkursach organizowanych przez Ośrodek Plastycznej Twórczości Dziecka w Toruniu.
• Integracja i promocja lokalna: Realizacja celu integracyjnego inicjatywy wymagała zaangażowania w jej realizację jak największej ilości mieszkańców. Zostało to zrealizowane poprzez uroczyste otwarcie Ptasiej Wioski 25. lipca 2009r. W realizację zaangażowali się prawie wszyscy mieszkańcy miejscowości – w miarę swoich możliwości (nie licząc bardzo licznych osób spoza miejscowości). Aktywny udział w uroczystym otwarciu Ptasiej Wioski miały także władze samorządowe (gminne i powiatowe), szkoły, Dom Kultury, Krajeński Park Krajobrazowy, okoliczni przedsiębiorcy i wiele innych osób i instytucji. W imprezie wzięło udział ok. 400 osób.

Dotychczasowe działania przyniosły następujące efekty:

• Przydrożne, otwarte Muzeum Ptaka składające się z ośmiu wielkoformatowych rzeźb stojących na postumentach wzdłuż drogi gminnej w Adamkowie.
• Tablica edukacyjna opisująca ścieżkę ornitologiczną oraz oznakowanie tej ścieżki w terenie (2,5 km).
• Zbiór 20 fotogramów z Adamkowa i okolicy.
• Strona internetowa przedstawiająca miejscowość, Muzeum Ptaka oraz ścieżkę ornitologiczną.
• Plenery malarskie „Barwy Adamkowa” dla dzieci i młodzieży z terenu gminy.
• Plenery rzeźbiarskie studentów ASP w Krakowie (pochodzących z całej Polski).
• Impreza masowa z udziałem ok. 400 osób promująca miejscowość.
• Relacje z Adamkowa w telewizji regionalnej i krajowej.
• Artykuły na temat miejscowości w prasie lokalnej i regionalnej.
• Wydanie i dystrybucja ulotek na temat Adamkowa.
• Utworzenie w Adamkowie ciekawego miejsca o znaczeniu regionalnym.

Dla mieszkańców najważniejsze są jednak efekty mniej widoczne dla turysty:

• Integracja dzięki realizacji wspólnych celów.
• Poprawa świadomości w zakresie ochrony przyrody.
• Docenienie walorów własnej okolicy.
• Uzyskanie możliwości pozyskania dodatkowych pozarolniczych dochodów (agroturystyka, przewozy wozem konnym, sprzedaż ekologiczych produktów rolnych).
• Możliwość codziennego obcowania ze sztuką, także abstrakcyjną, wzbudzającą kontrowersje.

W realizację projektu włączyła się większość mieszkańców wsi – na 12 gospodarstw (w tym 3 letniskowe) aktywny udział w działaniach brało 8 z nich. Zaangażowanie było proporcjonalne do możliwości, obejmowało więc zarówno np. przejęcie odpowiedzialności za organizację całego zaplecza technicznego, prace przy przygotowaniu tego zaplecza, prace budowlane, dekorację stołów, opiekę nad gośćmi jak też np. użyczenie miejsca lub maszyn niezbędnych do realizacji projektu.

Dodatkowo w realizację projektu włączyli się wolontariusze z terenu sołectwa (organizacja poczęstunku, przygotowanie dekoracji) jak i z terenu całej gminy (prowadzenie festynu, przygotowanie występów artystycznych, opieka nad dziećmi przygotowującymi latawce na konkurs, przygotowanie poczęstunku, wykonanie dokumentacji zdjęciowej, udostępnienie i przywóz gołębi pocztowych itd.).

Pomocą służyli także przedstawiciele stowarzyszeń i instytucji, którzy w swoim czasie wolnym zaangażowali się w realizację projektu: prof. Przystalski z UMK w Toruniu opracował ścieżkę ekologiczną, dyr. Król z Krajeńskiego Parku Krajobrazowego przeprowadził wizję lokalną w celu oceny drzewostanu, przedstawiciele Polskiego Zakonu Sokolników w Tucholi zaprezentowali swoje ptaki, przedstawiciele Technikum Leśnego w Tucholi odegrali sygnał myśliwski na rogach, przedstawiciele Wiejskiego Domu Kultury w Kęsowie zapewnili nagłośnienie na imprezie, strażacy z OSP w Kęsowie zapewnili bezpieczeństwo na imprezie oraz miejsca parkingowe, artysta fotografik wykonał zdjęcia okolicy.

Dotychczas w realizację projektu zaangażowanych było kilkadziesiąt osób.

Inicjatywa zakłada stopniowy, zrównoważony rozwój miejscowości, przy czym szczególny nacisk położony jest na to, by nawet w przypadku zaprzestania dalszych działań (z jakiegokolwiek powodu) jej dotychczasowe efekty zostały zachowane. Dnia 25 lipca 2009r. oficjalnym otwarciem Ptasiej Wioski zakończony został pierwszy etap działania.

Utworzenie z „przeciętnej” miejscowości miejsca magicznego, wyjątkowego, będącego plenerowym muzeum łączącym różne rodzaje sztuki z codzienną rzeczywistością, jest efektem trwale wpływającym na otoczenie, pozwalającym na bezpośrednie, codzienne obcowanie ze sztuką i na bezpośrednie porównywanie różnych rodzajów sztuki przez mieszkańców, którzy na co dzień mają do sztuki utrudniony dostęp.

Rozmowy dotyczące współpracy z Akademią Sztuk Pięknych w Krakowie od początku prowadzone były w kontekście współpracy długoterminowej. Następnym etapem rozwoju przydrożnego Muzeum Ptaka będą rzeźby kamienne.

Współpraca ze Stowarzyszeniem Twórców Ludowych jest współpracą o charakterze ciągłym, ma ona zarówno charakter konsultacji jak i zlecania członkom Stowarzyszenia wykonania rzeźb wielkoformatowych. Jeszcze w tym roku planowane jest wykonanie następnej rzeźby ludowej – tym razem o zastosowaniu użytkowym (ozdobna ławka) – projekt został wstępnie omówiony, następnym krokiem jest spotkanie wszystkich mieszkańców miejscowości z twórcą ludowym, wstępnie zaplanowane na wrzesień br.

Rada Gminy otrzymała od Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody pozytywną opinię dotyczącą objęcia ochroną przydrożnych drzewostanów – jest to kolejny krok (po uprzednich konsultacjach społecznych oraz konsultacjach fachowych dotyczących stanu zdrowia drzewostanów) na drodze do utworzenia w Adamkowie prawem chronionej alei drzew (tzw. Alei Wyczółkowskiego). Dyrekcja Krajeńskiego Parku Krajobrazowego zadeklarowała nieodpłatne przekazanie tabliczek do oznakowania chronionych prawem drzewostanów.

Przyjeżdżajcie, idźcie w krzaki, obejrzyjcie sobie ptaki!!! (i nie tylko)

Serdecznie dziękujemy wszystkim za pomoc!!!